Honorowy Patronat Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

VI Światowy Kongres Polonistów „Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy” odbył się 22-25 czerwca 2016 w Katowicach. Jego organizatorem był Uniwersytet Śląski w Katowicach, a współorganizatorami: Międzynarodowe Stowarzyszenie Studiów Polonistycznych, Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ oraz Komitet Nauk o Literaturze Polskiej PAN, Komitet Językoznawstwa PAN i Komitet Nauk o Kulturze PAN

VI Światowy Kongres Polonistów zgromadził prawie 450 osób z całego świata, z niemalże wszystkich kontynentów. Reprezentowane były najważniejsze ośrodki – polskie i zagraniczne – związane z działalnością naukową, badawczą i dydaktyczną w dziedzinie polonistyki: Australia: Sydney; Austria: Wiedeń, Innsbruck; Azerbejdżan: Baku; Belgia: Leuven, Gent, Bruksela; Białoruś: Mińsk, Grodno; Brazylia: Kurytyba, Brasilia; Bułgaria: Sofia, Wielkie Tyrnowo, Płowdiw; Chiny: Pekin; Chorwacja: Zagrzeb; Czechy: Ostrawa, Ołomuniec, Praga, Brno, Orłowa; Francja: Paryż, Rennes, Lille; Holandia: Amsterdam; Japonia: Nagoya, Tokio, Hokkaido, Sapporo; Kanada: Edmonton, Toronto; Kazachstan: Ałmaty; Korea Płd.: Seul; Litwa: Wilno; Łotwa: Daugavpils, Ryga; Niemcy: Berlin, Bochum, Hamburg, Ratyzbona, Oldenburg, Konstancja, Chemnitz, Weimar, Kolonia, Pasewalk, Getynga, Saarbrücken, Lipsk, Bamberg, Jena, Tybinga, Westerstede, Passau, Giessen, St. Ingbert, Hannover, Teltow, Magdeburg, Frankfurt; Norwegia: Oslo; Rosja: Moskwa, Kaliningrad; Rumunia: Bukareszt; Serbia: Belgrad; Słowacja: Preszów, Bratysława, Bańska Bystrzyca; Słowenia: Lublana; Szwajcaria: Zurych, Fryburg; Szwecja: Sztokholm, Uppsala; Tadżykistan: Duszanbe; Ukraina: Lwów, Kijów, Zaporoże, Berdiańsk; USA: New Heaven, Swarthmore, Chicago, Nowy Jork, Milwaukee, Bloomington; Węgry: Budapeszt, Piliscsaba; Wielka Brytania: Oxford, Sheffield, Glasgow, Londyn, Swansea; Wietnam: Hanoi; Włochy: Varese, Neapol, Turyn, Rzym, Udine. Oczywiście, połowę uczestników stanowili przedstawiciele najważniejszych polonistyk w polskich ośrodkach akademickich. W Kongresie udział wzięli poloniści, slawiści, tłumacze, wydawcy, wykładowcy, lektorzy, nauczyciele, wreszcie – studenci, najmłodsze pokolenie polonistów. W czasie obrad stworzono pole wymiany myśli naukowej i badawczej, dyskusje toczyły się zarówno w czasie konferencji, jak i długo po jej zakończeniu – w kuluarach. Bardzo ważna była możliwość nieustannej wymiany poglądów, opinii i wyników badań między polonistami pracującymi w Polsce i za granicą. Poruszono wiele kwestii, które mają istotne znaczenie dla polonistyki jako dyscypliny naukowej. Spojrzano na nią jako na naukę wieloaspektową, o dużym potencjale, której rozwój zależy i ściśle wiąże się także ze specyfiką jej funkcjonowania poza granicami Polski.

            W czasie czterech dni obrad odbyło się dziewięć paneli poświęconych następującym zagadnieniom:

Panel I: Między dyscyplinowym profesjonalizmem a nową humanistyką: casus współczesnej teorii

Panel II: Historia literatury czy historie literatury? Dzieje literatury polskiej w kontekście porównawczym

Panel III: Literatura polska w świecie

Panel IV: Etnolingwistyka ponad granicami

Panel V: Języki regionalne i mniejszościowe: implikacje polityczne – kodyfikacja – aspekty strukturalne

Panel VI: Polonistyka, komparatystyka, transkulturowość. Filologia jako obszar nadziei

Panel VII: Polski film, teatr i performance w perspektywie transnarodowej i międzynarodowej

Panel VIII: Nowe przestrzenie glottodydaktyki polonistycznej: od dydaktyki wielojęzyczności do komunikacji międzykulturowej

Panel IX (stolik ekspercki): Język polski w świecie. Promocja, instytucjonalne uwarunkowania, regulacje prawne.

Ważny dla rozważań na temat instytucjonalnego stanu polonistyki był panel IX, w którym udział wzięli przedstawiciele czterech resortów: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Edukacji Narodowej, a także reprezentanci Senatu RP, Instytutów Polskich oraz polskich placówek dyplomatycznych. Dyskutowano na temat wspólnych działań wszystkich jednostek ministerialnych do tej pory zaangażowanych w prace na rzecz promocji i nauczania języka polskiego w świecie i stworzenia wspólnego programu działań w tym obszarze. Reprezentanci ministerstw z zainteresowaniem wysłuchali głosów z sali na temat problemów, sukcesów i trudności, z jakimi zmagają się na co dzień poloniści, a także propozycji praktycznych ich rozwiązań i roli, jaką wedle uczonych powinno pełnić ministerstwo w tychże działaniach.

Panelom towarzyszyło 15 sekcji:

Sekcja 1. Polonistyka jako obszar nadziei

Sekcja 2. Historia literatury

Sekcja 3. Literatura

Sekcja 4. Literatura polska w świecie

Sekcja 5. Język

Sekcja 6. Pogranicza, mniejszości, regiony

Sekcja 7. Etnolingwistyka

Sekcja 8. Język i polityka

Sekcja 9. Polski film, teatr i performance w perspektywie transnarodowej i międzynarodowej

Sekcja 10. Konteksty

Sekcja 11. Dydaktyka

Sekcja 12. Glottodydaktyka

Sekcja 14. JPJO

Sekcja 15. Postery (glottodydaktyczna sesja posterowa).

            W trakcie 4 dni obrad wygłoszono 330 referatów, prezentacji, komunikatów. Bogaty program pozwolił na podjęcie kluczowych dla stanu dzisiejszej polonistyki rozważań, co z kolei umożliwiło stworzenie spójnej i jednolitej wizji rozwoju tej nauki, a także konfrontacji dotychczasowych, przyjętych w różnych krajach, w różnych kręgach kulturowych rozwiązań do tej pory czynnie stosowanych. Kongres adresowany był do polonistów polskich i zagranicznych – słowem: polonistów światowych. Po raz pierwszy zrezygnowano bowiem ze sztucznego podziału na tych, którzy zajmują się polonistyką w kraju i czynią to poza nim. Zniesiono wyznaczone przed laty granice i umożliwiono integrację środowisk polonistycznych działających w najodleglejszych zakątkach świata. Kongres pozwolił także na wzajemne poznanie się i wspólną pracę nestorów polonistyki, często już emerytowanych profesorów, twórców polonistyk w swych krajach z przedstawicielami najmłodszego pokolenia polonistów, co zaowocowało wymianą doświadczeń, zaprezentowaniem dotychczasowych metod pracy, przekazaniem wiedzy i omówieniem wieloletnich tradycji stworzonych w polskich i zagranicznych ośrodkach. VI Światowy Kongres Polonistów udowodnił, iż spotkania konferencyjne jednoczą badaczy, naukowców i dydaktyków, są zatem jednym z najważniejszych elementów wchodzących w skład wypracowania strategii promocji języka, literatury i kultury polskiej w świecie.