Honorowy Patronat Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

Panel II
Historia literatury czy historie literatury? Dzieje literatury polskiej w kontekście porównawczym

23.06., czwartek, 9.30-11.30

Prowadzenie: prof. dr hab. Grażyna Borkowska (Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa), prof. dr Bożena Shallcross (University of Chicago, USA)

Uczestnicy: prof. dr hab. Maryia Bracka (Uniwersytet im. Tarasa Szewczenki, Kijów, Ukraina), dr hab. Filip Mazurkiewicz (Uniwersytet Śląski, Katowice), prof. dr Tokimasa Sekiguchi (tłumacz literatury polskiej, Tokio, Japonia), prof. dr hab. Andrzej Skrendo (Uniwersytet Szczeciński), prof. dr Maria Zadencka (Stockholm University, Sztokholm, Szwecja)

Zakres namysłu badawczego obejmuje następujące pytania i hasła problemowe:

1. Status historii literatury w dydaktyce polskiej (szkolnej i akademickiej) oraz innojęzycznej (ze szczególnym uwzględnieniem wydziałów slawistycznych i polonistycznych); w jakim stopniu obowiązuje (tu i tam) porządek historycznoliteracki; jak układają się proporcje między nauczaniem literatury dawnej i literatury nowej (nowszej); co to znaczy literatura dawna i współczesna; kiedy zaczyna się współczesność. Jakie rozwiązania są preferowane? Od czego zależą?
2. Czy periodyzacja polskiej literatury sprawdza się w dydaktyce prowadzonej poza Polską? Czy sygnalizuje się lub realizuje jakieś korekty? Jeśli tak, to jakie? Czy istnieje potrzeba innego uporządkowania tego obszaru?
3. Czy historycznoliteracki punkt widzenia wymusza określony sposób rozumienia tekstów, tożsamy np. z rekonstrukcją intencji autorskiej, prawideł epoki, kontekstu polityczno-kulturowego? W jakim stopniu wiedza pozaliteracka wykorzystywana jest przy nauczaniu historii literatury polskiej prowadzonym zagranicą? Czy ten sposób nauczania natrafia na barierę niezrozumienia? Czy i jak wprowadzać wiedzę kontekstową?
4. Jak historia literatury koegzystuje z nowoczesnymi metodologiami literackimi? Które z nich cieszą się największym „wzięciem”? Jak ten proces przebiega w Polsce (dydaktyka, badania), a jak poza Polską? O jakich podobieństwach i różnicach możemy mówić? Od czego zależą jedne i drugie – od tradycji narodowych, „ducha czasu”, nośności interpretacyjnej nowych kierunków, mody? Czy pojawiły się nowe ujęcia procesu historycznoliterackiego, historii literatury?
5. W jakim stopniu nauczanie historii literatury polskiej zagranicą wykorzystuje studia porównawcze odsyłające do tekstów konkretnej kultury (kultury kraju prowadzącego studia slawistyczne/polonistyczne)?
6. Czy sytuacja studiów polonistycznych (i ich aspektu historycznoliterackiego) w krajach wchodzących niegdyś w skład I Rzeczypospolitej i traktujących część literatury polskiej (np. dzieła Niemcewicza, Mickiewicza, Kraszewskiego) jak literaturę własną, stwarza sytuację szczególną – z jednej strony, (dydaktycznie, poznawczo) prostszą, odwołującą się do wspólnego obszaru historycznego, z drugiej – trudniejszą, opartą na radykalnie różnej interpretacji historii i pamięci historycznej? Czy ten problem jest dostrzegany na Litwie, Białorusi, Ukrainie? Jeśli tak, jak jest rozwiązywany? Czy nowe metodologie, np. postkolonializm, ułatwiają wypracowanie akceptowalnej dla obu stron interpretacji, czy przeciwnie – utrudniają ją? Czy ustalenia historyków literatury, tych pracujących w Polsce i tych działających za granicą, różnią się w ocenie kwestii spornych, np. wkładu kultury szlacheckiej w rozwój polskiej kultury narodowej?
7. Jak ujęcie historycznoliterackie funkcjonuje w badaniach polonistycznych i w dydaktyce pozaeuropejskiej, np. azjatyckiej (japońskiej)? Czy radykalna różnica kulturowa „przekłada się” na postrzeganie historii literatury (polskiej)?